کنجِد یا کُنجید که سمسم و جلجلان هم نامیده میشود، گیاهی است از رده دولپهایهای پیوسته گلبرگ که سردسته تیره کنجدها است. این گیاه یک سالهاست و ارتفاعش بالغ بر یک متر است. قسمت فوقانی ساقهاش پوشیده از کرک است ولی قسمتهای تحتانی آن عاری از کرک است. برگهایش در قسمت قاعده به طور متناوب و در قسمتهای انتهایی ساقه به طور متقابل قرار گرفتهاست و پهنک برگها بیضوی و دراز و نوک تیز است و در قسمت قاعده ساقه پهنتر از قسمت انتهایی است. گلهای آن که به طور منفرد و در کناره برگهای قسمت انتهایی ساقه قرار دارد، شامل قطعات پنج تایی به هم پیوستهاست و تعداد پرچمها ۴ عدد است. میوهاش کپسولی و محتوی دانههای کوچک مسطح و بیضوی است. دانههای کنجد به سبب دارا بودن روغن قابل استخراج تنها قسمت مورد استفاده گیاه است.
روغن کنجد در بین روغنهای خوراکی به ملکهی روغنها مشهور است.
روغن کنجد یکی از روغن های گیاهی است که متخصصان تغذیه، مصرف آن را به تمام گروه های سنی توصیه می کنند.
موارد مصرف: عمدتاً مصرف خوراکی دارد و در صنایع داروسازی از آن به عنوان حلال در محلولهای تزریقی عضلانی استفاده میشود و استعمال خارجی آن بر اندامهای مختلف بدن میباشد. روغن کنجد به عنوان پادزهر سموم نیز به کار گرفته میشود. همچنین در درمان لک سوختگی روی بدن استفاده دارد. مصرف مداوم کنجد میتواند بر تقویت حافظه تأثیر گذار باشد. روغن کنجد روغن خوراکی حاصل از دانههای کنجد میباشد که یک روغن پختوپز در کشورهای جنوب هند، چین، ژاپن، خاورمیانه، کره استفاده میشود و همچنین به عنوان یک تقویت کننده عطر و طعم در غذاهای آسیای جنوب شرقی کاربرد دارد. روغن کنجد از دانه کنجد غنی شده گرفته شده است که جایگزین پزشکی گردیده است. بعنوان ماساژ سنتی و انواع شیوههای درمانی به روز استفاده میشود. پزشکی سنتی در هند واقع در منطقه «آیورودا» از روغن کنجد جهت آرام کردن علائم مربوط به استرس استفاده میشود. تحقیقاتی که در حال اجرا است، نشان میدهد که وجود آنتی اکسیدان غنی شده و چربیهای اشباع نشده در روغن کنجد میتواند به کنترل فشار خون کمک کند. این روغن بعنوان محبوبترین روغن در آسیا و همچنین یکی از اصلیترین محصول روغنی شناخته شده است، به منظوراستخراج روغن با توجه به محدودیت برداشت دستی وجود دارد امروزه از روشهای مدرن برای تولید آن استفاده میگردد.
دانه کنجد بیشترین میزان روغن را در بین دانههای روغنی دیگر داراست اما با وجود این تولید آن بسیار کمتر از دانههای دیگر نظیر سویا، آفتابگردان و گلرنگ است.
روغن کنجد به عنوان یک روغن با قیمت و کیفیت بالا شناخته میشود. این روغن بیشترین مقاومت و ماندگاری را در بین روغنهای خوراکی با درصد بالای چربی غیراشباع دارد. نوع لیگنان و آنتی اکسیدانهای طبیعی موجود در این روغن باعث بروز مقاومت بسیار بالا در برابر اکسیداسیون و خواص فیزیولوژیکی ارزشمند روغن کنجد شده است.
ترکیب اسیدهای چرب روغن کنجد به گونهای است که برای هر سه مصرف سرخ کردن، پخت و پز و سالاد قابل استفاده است.
انواع روغن کنجد
تفاوتهای بسیاری در رنگ روغن کنجد وجود دارد: روغن کنجد سرد فشرده رنگ زرد کم رنگ است، در حالی که روغن کنجد در هند طلایی رنگ و روغن کنجد شرق آسیا معمولاً به رنگ قهوهای تیره میباشد. این رنگ و عطر و طعم از بو دادن تست دانههای کنجد گرفته شده است. روغن کنجد با فشار سرد دارای عطر و طعم مختلف نسبت به تست نفت است به علت این که به طور مستقیم از خام، به جای تست، دانه تولید میشود. روغنهای کنجد که در هر یک از فرمهای بالا توضیح داده شد: روغن کنجد سرد فشرده موجود در مغازههای سلامت غرب است. روغن کنجد تفته نشده (اما نه لزوماً، سرد فشرده) است که معمولاً برای پختوپز در شرق میانه استفاده میشود و اغلب میتوانید در بازار حلال یافت شود. در کشورهای شرق آسیا، انواع پرس گرم روغن کنجد ترجیح داده میشوند.
چرا روغن کنجد اینهمه اهمیت دارد
ترکیب اسیدهای چرب روغن کنجد
روغن کنجد به گروه اسیدهای اولئیک – لینولئیک متعلق است. این روغن کمتر از 15 درصد اسید چرب اشباع دارد که بیشترین آن پالمیتیک و استئاریک و بیش از 85 درصد مجموع اسیدهای چرب آن غیراشباع است. اسید اولئیک و اسید لینولئیک بیش از 80 درصد کل اسیدهای چرب روغن کنجد را تشکیل میدهند.
برخلاف روغنهای گیاهی دیگر در این گروه، درصد اسید اولئیک روغن کنجد حدود 45 درصد و اسید لینولئیک آن حدود 40 درصد از مجموع کل اسیدهای چرب آن میباشد.
استرول ها(sterols)
روغن کنجد در مقایسه با سایر روغنهای گیاهی، مواد غیرقابل صابونی(حدود 2 درصد) بیشتری دارد. مواد غیرقابل صابونی شامل استرول ها، تری ترپنها و تری ترپن الکلها، توکوفرول ها و لیگنانهای کنجد میباشد. روغن کنجد یکی از منابع غنی استرول های گیاهی(فیتواسترول) میباشد. فیتواسترول ها یا استرول های گیاهی رقیب کلسترول در جذب هستند. بنابراین مصرف فیتواسترول موجب کاهش کلسترول خون و در نتیجه جلوگیری از حملات قلبی و عروقی میشود.
فیتواسترول ها و به طور خاص بتا سیتوسترول، از رشد سلولهای سرطان کولون، سرطان پروستات و سرطان سینه نیز جلوگیری میکنند.
توکوفرول ها(Tocopherols)
شهرت روغن کنجد به خاطر مقاومت در برابر اکسید شدن آن است. یکی از دلایل این مقاومت بیش از حد به خاطر وجود توکوفرول در این روغن است و میزان آن در روغن کنجد 1200 میلی گرم بر کیلوگرم است. گاما توکوفرول بیشترین میزان موجود در روغن کنجد را شامل میشود و پس از آن دلتا و آلفا هستند که حدود 5 درصد توکوفرول موجود در روغن را شامل میشوند. در بین اقسام مختلف ایزومرهای توکوفرول، گاما توکوفرول قویترین آنتی اکسیدان موجود در روغنها میباشد.
ین خاصیت آنتی اکسیدانی، ماندگاری این روغن را در برابر حرارت در مقایسه با روغنهای دیگر بسیار افزایش داده است. مقاومت اکسیداتیو روغن کنجد در برابر حرارت 110 درجه سانتیگراد 17.5 ساعت میباشد که این روغن را در دسته روغنهای با مقاومت بالا قرار میدهد. همچنین نقطه دود این روغن 226 درجه سانتیگراد میباشد. شایان ذکر است مقاومت حرارتی روغنهای مخصوص سرخ کردنی در همین دما حداکثر 14 ساعت میباشد. لذا از این روغن میتوان در مصارف سرخ کردنی عمیق با طیب خاطر استفاده نمود.
روغن کنجد از اسیدهای چرب زیر تشکیل شده است.
ترکیبات روغن کنجد
اسیدهای چرب | حاکثر | حداقل | نامگذاری |
---|---|---|---|
پالمیتیک | ۰٫۱۲٪ | ۰٫۷٪ | c16:۰ |
پالمیتولئیک | ۰٫۵٪ | مقدار کم | c16:1 |
استئاریک | ۰٫۶٪ | ۳٫۵٪ | c18:۰ |
اولئیک | ۰٫۵٪لینو | ۰٫۳۵٪ | c18:۱ |
لینولئیک | ۰٫۵٪ | ۰٫۳۵٪ | c18:۲ |
لینولنیک | ۰٫۱٪ | مقدار کم | c18:3 |
اکوسنوئیک | ۰٫۱٪ | مقدار کم | c20:1 |
روغن کنجد
آزمایش | مقدار |
---|---|
دانسیته | ۳۰c/30cدر۰٫۹۱۵–۰٫۹۱۹ |
ضریب شکست | (۴۰۰C) ۱٫۴۶۴۵–۱٫۴۶۶۵ |
ارزش صابون سازی | ۱۸۸–۱۹۳ |
مقدار ید | ۱۰۳–۱۲۰ |
حداکثر درصد ماده روغنی | ۱٫۵–۲٫۰٪ |
حداکثر مقدار حرارتی کدورت بیلر ˚C | ۲۲c |
خواص درمانی روغن کنجد
روغن کنجد بهصورت سنتی برای درمان اختلالات التهابی کاربرد زیادی دارد. نقش ضدالتهابی روغن کنجد به دلیل وجود مقادیر بالای اسید اولیک در آن است از طرفی سزامین موجود در این روغن سبب تنظیم ایمنی بدن میشود. کمک به دفع سنگهای کلیوی به شرط تداوم در مصرف _ برطرف کننده سوزش معده
* کاهش دهنده سطح کلسترول بد خون(LDL) و افزایش جذب کلسترول خوب(HDL)
* کاهش فشارخون در افراد مبتلا به فشار خون بالا
* جلوگیری از سرطانهای سینه، پروستات و سرطانهای دستگاه گوارش
* جلوگیری از تصلب شرایین و بسته شدن عروق
* جلوگیری از بروز سکته قلبی
* جلوگیری از بروز آب مروارید
* شفافیت و لطافت پوست به دلیل غنی بودن از ویتامین E
* مناسب برای سرخ کردن به دلیل مقاومت بالای حرارتی
* کاهش ابتلا به بیماری پارکینسون
* جلوگیری از بیماریهای مفصلی و آرتروز
* خواص آنتی اکسیدانی فوقالعاده به دلیل وجود دو ماده شیمیایی sesamol و sesamin. آنتی اکسیدانها با رادیکالهای آزادی که به سلولها آسیب میرسانند و به روند پیری سرعت میبخشند مقابله میکند.
* ویتامین E موجود در آن از بیماری آلزایمر جلوگیری میکند.
* روغن کنجد تحریک پذیری غشاء مخاطی را کم میکند. این روغن برای درمان سرفه، یبوست، آرتریت و پوست خشک توصیه میشود.
* مصرف مرتب آن اضطراب را کاهش میدهد، گردش خون را تقویت میکند، مانع اختلالات عصبی میشود و سیستم دفاعی بدن را تقویت میکند.
* مصرف روغن کنجد، نشاط آور است، هوشیاری ایجاد میکند، دردهای مزمن و گرفتگی عضلات را کاهش میدهد.
* ویتامین E موجود در آن به رشد مو سرعت میبخشد.
* برای افرادی که از کم خونی و سرگیجه رنج میبرند مفید است.
* مصرف موضعی این روغن، پوست را نرم و لطیف میکند.
* خاصیت ضدقارچی و ضدباکتریایی دارد.
* غرغره کردن آن، باکتریها را از بین می برد .
* محافظ طبیعی در برابر اشعهی فرابنفش به حساب میآید.
* مانع شورهی سر میشود.
* از پوست در برابر کلر موجود در آب استخر محافظت میکند.
* ماساژ با روغن کنجد انعطاف پذیری مفاصل را زیاد میکند.
* بریدگیها و جراحتهای سطحی را درمان میکند.
* پوست صورت به خصوص اطراف بینی را سفت میکند و مانع بزرگ شدن منفذهای پوستی صورت میشود.
* از بروز آکنه جلوگیری میکند.
کسب آهن و کلسیم مورد نیاز بدن از کنجد
کنجد سرشار از کلسیم است و آهن فراوانی دارد به طوری که با خوردن 100 گرم از آن، بدن 670 میلی گرم کلسیم و 10 میلی گرم آهن دریافت می کند. به همین دلیل مصرف این دانه به کسانی که گوشت و لبنیات کمی استفاده می کنند، توصیه می شود.
عوارض جانبی
روغن کنجد ممکن است واکنشهای آلرژیک، شامل آنافیلاکسی تولید کند. حدود ۱٪ از جمعیت به محصولات غذایی کنجد به دست آمده حساسیت دارند.
از آنجا که از اثرات ملین دارد ، روغن کنجد باید توسط افرادی که اسهال دارند استفاده نشود.
هر ۵ گرم آن که معادل یک قاشق چای خوری میشود چیزی در حدود ۴۵ کیلوکالری انرژی دارد. پس مراقب باشید تا با مصرف بی رویهی آن دچار اضافه وزن و در پی آن دچار مشکلات و بیماریهای مختلف نشوید.
صدگیاه برای مشتریان خود مصرف روغن کنجد را پیشنهاد می کند که در حضور مشتری روغن گیری می شود شما همشهریان تبریزی می توانید با مراجعه به آدرس صدگیاه خود شاهد روغنگیری بوده و بااطمینان خاطر از سالم بودن و خالص بودن آن را خرید کنید
قبول سفارشات روغن کنجد و انواع روغن غیر خوراکی
2 Comments
سلام.ببخشید شما کانال تلگرام ندارین؟
نخیر متاسفانه،جهت دریافت مشاوره با شماره تلفن 09366309421 تماس حاصل فرمایید