سنبل الطیب (علف گربه) گیاهی است علفی و چند ساله که ساقه آن به طور عمودی تا ارتفاع دو متر بالا می رود. این گیاه به صورت وحشی در جنگل های کم درخت، در حاشیه جویبارها و گودال ها در بیشتر مناطق آسیا و ایران می روید.
ترکیبات شیمیایی
ریشه سنبل الطیب حاوی ۱ درصد اسانس است. این اسانس درریشه تازه بیشتر است و به تدریج که ریشه خشک می شود مقدار اسانس آن کاهش یافته ولی بوی آن قوی تر می شود. اسانس تازه برنگ سبز مایل به زرد است ولی در اثر ماندن غلیظ می شود. آثار دارویی ریشه تازه آن سه برابر خشک شده آن است. سنبل الطیب باید در حرارت کم خشک شود و در حرارت بالا تمام اثر دارویی آن از بین می رود.
خواص داروئی
ریشه سنبل الطیب از نظرطب قدیم ایران گرم و خشک است خواص مهم آن به شرح زیر است. اثر ضد تشنج دارد، در رفع ناراحتی های عصبی و هیستری مفید است،ضد اسپاسم و آرام بخش است، تب بر است، بی خوابی را درمان می کند، ضد کرم معده و روده است، ضد هیجان است، میگرن را برطرف می کند، برای برطرف کردن دلهره، تشویش و نگرانی مفید است، در درمان بیماری مالیخولیا اثر مفید دارد، در برطرف کردن درد سیاتیک موثر است، سکسکه مداوم را از بین می برد، درد سینه را برطرف می کند، استفراغ را برطرف می کند، در معالجه مرض قند موثر است، گرد سنبل الطیب را روی زخم ها بپاشید التیام یابند.
این گیاه اعصاب را آرام میکند و ضدسرگیجه و تپش قلب است. کسانی که به خوردن قرصهای شیمیایی آرامبخش عادت کردهاند بهتر است به سراغ سنبلالطیب بروند. این گیاه ضد صرع، ضد تشنج، معرق، ادرارآور، اشتهاآور، مقوی قلب، ضددلهره و استرس بوده و سردردهای یکطرفه، اختلالات زمان یائسگی، سکسکههای مداوم، بیخوابی، خستگی و بیماریهایی را که منشأ عصبی داشته باشند، تسکین میدهد.
این گیاه نیز گونههای زیادی داشته و انواع وحشی آن خاصیت بیشتری نسبت به پرورش یافته آن دارند و معمولا در دامنه کوههای البرز یافت میشود.
جلوگیری از سفید شدن مو
سنبلالطیب به دلیل دارا بودن منگنز از سفید شدن مو جلوگیری میکند و شستن چشم با جوشانده آن سرخی چشم را از بین میبرد و مقوی معده و کبد است.
گربهها این گیاه دارویی را بیاندازه دوست دارند و به خاطر خوردن آن بیقرار میشوند به همین دلیل این گیاه علف گربه نیز نامیده میشود. این گیاه در عطاریها به فروش میرسد و مصرف بیش از اندازه و طولانیمدت آن میتواند باعث ضعف چشم و گوش شود.
متخصصان طب گیاهی توصیه می کنند برای استفاده از خواص درمانی گل گاو زبان و سنبل الطیب بویژه ایجاد آرامش و نشاط حداقل هفته ای ۳ بار این دو گیاه را دم کرده و به جای چای نوش جان کنید.
طرز استفاده
۱) گرد سنبل الطیب: ریشه سنبل الطیب را خرد کرده و در حرارت ۴۰ درجه خشک کنید. سپس آنرا آسیاب کنید و از الک ریز در کنید. گرد آن به عنوان ضد تشنج به کار می رود. مقدار مصرف آن ۵-۱۰ گرم در روز است.
۲) مخلوط سنبل الطیب: ۴ گرم گرد ریشه سنبل الطیب را با ۴ گرم رازیانه و ۴ گرم قند سائیده و مخلوط کنید،این مخلوط را چهار قسمت کرده و در طول روز به فواصل مساوی بخورید.
مضرات
چون سنبل الطیب برای کلیه مضر است باید آنرا با کتیرا خورد.